(11. Novembar 2020)
- Projekat „POMOĆ“ – Doprinos pristupu izbjeglica i raseljenih lica pravima i mogućnostima zapošljavanja“ u Hrvatskoj je od strane učesnika/ca foruma prepoznat kao važan i koristan u sklopu drugih napora i mera koje se u zemlji sprovode.
- Istaknut je zaključak da je u okviru projekata ostvarena puna i kvalitetna saradnja između relevantnih aktera Iz javnog i civilnog sektora: Središnjeg državnog ureda za obnovu i stambeno zbrinjavanje, UNHCR, Srpskog Nacionalnog vjeća, civilnih organizacija Projekta Građanskih Prava, Sisak i drugih.
- Projekat „POMOĆ“ – Doprinos pristupu izbjeglica i raseljenih lica pravima i mogućnostima zapošljavanja“ u Hrvatskoj je viđen kao projekat koje je obezbedio kontinuitet bavljenja temom izbeglištva i povratnika , kao nastavak svega onoga čine su se bavile civilne organizacije poslednjih 25 godina u Hrvatskoj,posebno na planu statusa osoba i porodica koje su izbegle u zemlje regiona (Srbiju, Crnu Goru i BIH).
- Na Forumu su istaknuti stavovi predstavnika civilnog društva da je odnos države Hrvatske i politička retorika koja se koristi u odnosu na pitanje polažaja izbeglica/povratnika unapređena, ali da je za promenu celovite klime i atmosfere potrebno mnogo više od zalaganja aktivista organizacija civilnog društva i da položaj Srba povratnika još uvek pun izazova. Izbegličko-povratnički put nekih porodica je trajao 25 godina, što je na Forumu predstavljeno kao primer koji ilustruju svu kompleksnost pitanja povratka – vremenske, administrativne, političke teškoće koje ga vrlo često prate.
- I pored značajnog procenta obitelji povratnika koji su stambeno zbrinuti, što iz sredstava Republike Hrvatske, što uz pomoć različitih projekata i sredstava koja su obezbeđena izvana (EU fondovi i donacije), još uvek je aktuelno pitanje dodele stanova jednom broju porodica kojima je potvrđeno stanarsko pravo, jer prema informacijama predstavnice Središnjeg državnog ureda za obnovu i stambeno zbrinjavanje, za potpuno ispunjavanje obaveza države, nedostaju finansijska sredstva.
- Prema mišljenju iznetom na Forumu, postoje i drugi brojni životni izazovi sa kojim se susreću povratnici. Jedna grupa problema povratnika odnosi se na siromaštvo porodica iz ruralnih područja koje ne mogu osigurati deci visoko obrazovanje, te se predlaže osiguranje pomoći u školovanju od strane države, ili upotreba drugih načina. Istaknuti su i problemi proporcionalnog zapošljavanja u lokalnim samoupravama, koje se ne poštuje u punoj meri. Takođe, je prema, mišljenju učesnika foruma, potrebno veću pažnju obezbediti pitanju nedostatka komunalne infrastrukture (struja i voda) na nekim lokalitetima gde žive povratnici.
- Posebno je naglašeno da se sve mere, projekti i intervencije koji se planiraju i sprovode prema povratnicima Srbima, trebaju sprovoditi u saradnji sa Srpskim narodnim vjećem kao institucionalnom strukturom koja poznaje probleme i zastupa interese te društvene grupe.
- Regionalni program stambenog (RHP) je ocenjen kao odličan, ali je naglašeno da je veoma kasno krenuo (mnogo godina nakon rata), mada je ideja pokrenuta mnogo ranije, ali tada nije naišla na puno razumevanje. U Hrvatskoj je RHP kratko trajao i praktično prekinut ulaskom Hrvatske u EU, tako da su se morala tražiti alternativna rešenja i finasiranje, što je u velikoj meri otežalo i produžilo realizaciju potrebnih mera.
- Usluge pravne pomoći koje pruža civilni sektor ( PGP-Projekat građanskih Prava) i koje su bile i deo projekata „Pomoć“ su ocenjene kao vrlo značajne za rešavanje regionalnog pitanja izbeglica i njihovog povratka u Hrvatsku. Te usluge su dalje potrebne na terenu Hrvatske. S druge strane je naglašeno da se kroz dosadašnje projektne aktivnosti (mapiranje statusa izbeglica iz Hrvatske koje se nalaze u Srbiji i Crnoj Gori zaključeno da su oni, nakon tri decenije izgubili sve poveznice sa matičnom zemljom, što implicira potencijalno drugačiji pristup i obaveze matične države prema njihovom zbrinjavanju po osnovu bivših nositelja prava na stanove.